Οι καρωτίδες και οι σπονδυλικές αρτηρίες είναι υπεύθυνες για την αιμάτωση του εγκεφάλου.
Οι καρωτίδες, δεξιά και αριστερή ,μια από την κάθε πλευρά τραχήλου , ξεκινούν από το αορτικό τόξο και χωρίζονται η κάθε μια σε έσω και έξω καρωτίδα.
Παθήσεις των καρωτίδων είναι η αθηρωμάτωση και αναλόγως του βαθμού της αθηρωμάτωσης η στένωση και η απόφραξη κυρίως σε άτομα άνω των 60 ετών, με συνεπακόλουθο το αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο.
Οι αρτηρίες γενικά , με την πάροδο των ετών, χάνουν την ελαστικότητα τους και σκληρύνονται . Η σκλήρυνση αρχίζει από το ενδοθήλιο με αποτέλεσμα να σχηματίζεται η αθηρωματική πλάκα.
Αν το πάχος της πλάκας είναι μικρό η αιματική ροή δεν παερμποδίζεται.Σε περίπτωση όμως που το μέγεθος της πλάκας αυξάνεται , υπάρχει ο κίνδυνος στένωσης των καρωτίδων μέχρι και απόφραξης .Κυρίως οι πλάκες εμφανίζονατ στα σημεία διχασμού των αρτηριών.
Έχει υπολογισθεί ότι η καρωτιδική νόσος είναι υπεύθυνη για το 40% περίπου των ισχαιμικών αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων.
Η αθηρωματική νόσος των καρωτίδων μπορεί να είναι αρχικά ασυμπτωματική και η διάγνωση να γίνει με την ακρόαση των καρωτίδων. Σε περίπτωση φυσήματος διενεργείται το καρωτιδικό Doppler,για να εκτιμηθεί ο βαθμός της στένωσης.
Δυστυχώς σε μεγάλο αριθμό των ασθενών η πρώτη εκδήλωση μπορεί να είναι ένα εγκεφαλικό επεισόδιο, μικρής ή μεγάλης βαρύτητας, το οποίο μπορεί να εκδηλωθεί με διάφορα συμπτώματα όπως ζάλη, πονοκέφαλος, εμβοές, απώλεια συνείδησης, απώλεια της όρασης από το ένα μάτι (αμαύρωση) ή διπλωπία, διαταραχές της ομιλίας, μούδιασμα του ενός χεριού ή ποδιού. Το παροδικό εγκεφαλικό ή ισχαιμικό επεισόδιο έχει διάρκεια από λεπτά έως ώρες και μάλιστα το πολύ 24 ώρες
.
Οι προδιαθεσικοί παράγοντες της καρωτιδικής νόσου είναι η μεγάλη ηλικία,
η υψηλή χοληστερόλη και τριγλυκερίδια, η υπέρταση, ο σακχαρώδης διαβήτης, το κάπνισμα, το οικογενειακό ιστορικό εγκεφαλικού επεισοδίου ή αθηρωματικής νόσου, η έλλειψη άσκησης και η παχυσαρκία.
Το έγχρωμο Doppler υπερηχογράφημα ή Triplex των
καρωτίδων και των σπονδυλικών αρτηριών
Είναι η αναίμακτη απεικονιστική μέθοδος εξέτασης των καρωτίδων. Είναι ανώδυνη και ελέγχουμε με τον τρόπο αυτό την ανατομία, αιμάτωση και την ποιότητα της αθηροσκληρωτικής πλάκας.
Αξιοσημείωτο είναι ότι η παρουσία 40% στένωσης δεν θεωρείται αιμοδυναμικά σημαντική.
Στην περίπτωση αυτή η αντιμετώπιση είναι μόνο φαρμακευτική με τη χορήγηση υπολιπιδαιμικών παραγόντων. Μόνο στην περίπτωση που η στένωση υπερβαίνει το 70 με 80% διενεργείται επεμβατική ή χειρουργική παρέμβαση. Οι παρεμβάσεις σε αυτές τες περιπτώσεις είναι :
1.καρωτιδική ενδαρτηρεκτομή
2.Καρωτιδική αγγειοπλαστική και τοποθέτηση stent
Η καρωτιδική στένωση πρέπει να παρακολουθείται σε τακτά χρονικά διαστήματα για να ελέγχεται η πορεία της.
Το έγχρωμο Doppler μπορεί να βοηθήσει στη διάγνωση
- Ανευρύσματος και Διαχωρισμού των σπονδυλικών αρτηριών
- Αγγειιτίδων και ινομυώδους δυσπλασίας
- Έλεγχος ροής και κατεύθυνσης της ροής των σπονδυλικών αρτηριών.Σε περίπτωση που η ροή του αίματος στες σπονδυλικές αρτηρίες δεν είναι προς τον εγκέφαλο αλλά προς τα άκρα , παρουσιάζεται το σύνδρομο υποκλοπής της υποκλείδιου αρτηρίας.
Άλλες απεικονιστικές τεχνικές των καρωτίδων είναι
- Η ψηφιακή αγγειογραφία
- Η αξονική αγγειογραφία CTA
- H Μαγνητική αγγειογραφία ΜRΑ
Οι πιο πάνω εξετάσεις γίνονται όταν θα προγραμματισθεί επέμβαση στες καρωτίδες όταν κριθεί ότι η καρωτιδική στένωση είναι σημαντική.
Το καρωτιδικό Doppler πρέπει να περιλαμβάνεται στον προληπτικό έλεγχο ατόμων με υπερλιπιδαιμία και σε άτομα με φύσημα στις καρωτίδες καθώς και στην παρακολούθηση της αθηροσκλυρυντικής καρωτιδικής νόσου.