Η Χοληστερόλη  είναι ένα λιπιδιο που βρίσκεται σε όλα τα κύτταρα του σώματος και είναι απαραίτητοη για τη καλύτερη λειτουργία του οργανισμού.

Προέρχεται είτε απο τες τροφές που έχουν μεγάλη ποσότητα χοληστερόλης  είτε τη δημιουργει ο οργανισμός.

Το ήπαρ είναι υπεύθυνο για την απομάκρυνση της χοληστερίνης σε μεγάλο ποσοστό . .

Υπερχοληστερολαιμία είναι η παρουσία υψηλών τιμών χοληστερόλης στο αίμα.

Είναι μια μορφή υπερλιπαιμίας και υπερλιποπρωτειναιμίας.

Η χοληστερόλη είναι χρήσιμη σε όλα τα ζωικά κύτταρα για τη δημιουργία των μεμβρανών των κυττάρων  ενώ τα φυτικά κύτταρα δέν έχουν χοληστερόλη.

Η χοληστερόλη μεταφέρεται στο πλάσμα με τη βοήθεια των λιποπρωτεινών:

Tης πολύ χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτείνης(VLDL) η οποία είναι εξαιρετικά αθηρογόνος, της χαμηλής πυκνότητας λιποπρωτείνης(LDL) και της υψηλής πυκνότητας λιποπρωτεΐνες (HDL). Ψηλά επίπεδα λιποπρωτεινών πλην  της  HDL προκαλoούν αυξημένο κίνδυνο αθηροσκλήρυνσης με αποτέλεσμα την αύξηση των καρδιαγγειακών συμβαμάτων όπωε εμφράγματα και στηθάγχη, την εμφλανιση αγγειακών εγκεφαλικών επεισοδίων και περιφερικής αρτηριοπάθειας.

Αυξημένα επίπεδα μη HDL-χοληστερόλης και της LDL στο αίμα μπορεί να είναι αποτέλεσμα δίαιτας ,ή παχυσαρκίας  που κληρονομείται γενετικά  (όπως οι μεταλλάξεις των LDL υποδοχέων στην οικογενή υπερχοληστερολαιμία), ή της παρουσίας άλλων ασθενειών όπως ο διαβήτης και ο υποθυρεοειδισμός

Για να μειωθεί η υπερχοληστερολαιμίας προτείνεται η μείωση του λίπους του προσλαμβανόμενου απο τη τροφή ,κυρίως η μείωση της πρόσληψης των κεκορεσμένων λιπαρών οξέων που βρίσκεται στο ζωικό λίπος και επι πλέον αν ενδείκνυται και η λήψη φαρμακευτικής αγωγής σύμφωνα με τες κατευθυντήριεσ οδηγίεσ της Εθρωπαικής καρδιολογικής εταιρείας.

Σημεία και συμπτώματα της υπερχοληστερολαιμίας

 Τα Ξανθελάσματα

Είναι η εναπόθεση κιτρινων στρωμάτων πάνω απο τα βλέφαρα τα οποία αποτελούνται απο χοληστερίνη, Συνήθως εμφανίζονται στην οικογενή υπερχοληστερολαιμία.Ο Τύπος ΙΙα υπεριλιπιδαιμίας συνοδεύεται από ξανθέλασματα

Το Γεροντικό τόξο (άσπρος ή γκρι αποχρωματισμός στην περιφέρεια της κόρης) και

Τα  Ξανθώματα (απόθεση κίτρινων πλούσιων σε χοληστερόλη υλικών) στους τένοντες, ειδικά των δακτύλων. Ο τύπος ΙΙΙ υπερλιπιδαιμίας μπορεί να συσχετιστεί με ξανθώματα στις παλάμες, τα γόνατα και τους αγκώνες. 

Η Υπερχοληστερολαιμία είναι ασυμπτωματική. Δύναται όμως να προκαλέσει αθηρωσκλήρωση των αρτηριών όπως των στεφανιαίων αγγείων της καρδίας με συνεπακόλουθο τη στηθάγχη και το έμφραγμα,

Την αθηροσκλήρωση των περιφερικών αρτηριώνμε αποτέλεσμα τη στένωση (πόνος στο γαστροκνήμιο στο περπάτημα ) και την απόφραξη τους με κλινικα σημεία τη διαλείπουσα χωλότητα και τη γάγγραινα.

Μικρές πλάκες μπορεί να ραγούν και να δημιουργηθεί θρόμβος με συνέπεια την απόφραξη της αρτηρίας.

Αν προκληθεί απόφραξη εγκεφαλικού αγγείου αυτό θα έχει σν συνέπεια την πρόκληση εγκεφαλικού επεισοδίου.Σε περίπτωση απόφραξης εγκεφαλικού αγγείου μπορεί επίσης να εμφανιστεί προσωρινή απώλεια όρασης, ζαλάδες και διαταραχή της ισορροπίας, αφασία (δυσκολία ομιλίας), πάρεση (αδυναμία) και παραισθησία (μούδιασμα ή γαργαλισμό), συνήθως σε μία πλευρά του σώματος.

Αίτια

Αίτια υπερχοληστερρολαιμίας είναι περιβαλλοντικοί (διατροφικοί) και γενετικοί παράγοντες .Άλλοι παράγοντεσ που μπορεί να επηρεάσουν είναι ο σακχαρώδης διαβήτης τύπου 2, η παχυσαρκία,το αλκοόλ το νεφρωσικό σύνδρομο , ο υποθυρεοειδισμός , το σύνδρομο Cushing, τα φάρμακα .

Το διαιτολόγιο επηρεάζει τα επιπεδα της χοληστερόλης στο αίμα .Περίπου το 50% της μη εστεροποιημένης χοληστερόλης απορροφάται στο έντερο.

Οι φυτικές ίνες και οι φυτικές στερόλες επηρεάζουν την απορρόφηση της.

Η μειωμένη πρόσληψη κεκορεσμένων λιπών μειώνει τα επίπεδα της χοληστερόλης στο αίμα.

Δίαιτα

Η μέιωση τησ πρόσληψης κεκορεσμένων λιπαρών οξέων είναι απαραίτητη στη μείωση της LDL χοληστερόλης.Στην οικογενή υπερχοληστερολαιμία είναι απαραίτητη η ,μειωμένη πρόσληψη ολικού λίπους κατα 25 -35%.

Γενετική

Στην οικογενή υπερχοληστερολαιμία υπάρχου γενετικές μεταλλάξεις στο αυτοσωμικό επικρατές γονίδιο APOB, το αυτοσωμικό υπολειπόμενο γονίδιο LDLRAP1, το αυτοσωμικό επικρατές οικογενούς υπερχοληστερολαιμίας (HCHOLA3) παραλλαγή του γονιδίου PCSK9, ή το γονίδιο του υποδοχέα της LDL.Η γενετική προδιάθεση σε συνδυασμό με την παχυσαρκία , την καθιστική ζωή και την διατροφή προκαλεί σημαντική αύξηση των επιπέδων της χοληστερόλης.

Διάγνωση

Τιμές Χοληστερόλης Σύμφωνα με τις Κατευθυντήριες οδηγίες της της Ευρωπαικής Καρδιολογικής Εταιρείας

• Σύμφωνα με τον πιο πάνω πίνακα οι τιμές της LDL ορίζονται ανάλογα με τον σσθενή και τους παράγοντες κινδύνου .Για ασθενείς μέτριου κινδύνου ο στόχος μειώνεται σε 100 mg/dl  ενώ για ασθενείς  υψηλού κινδύνου ο στόχος μειώνεται σε 70 mg/dl .Για σθενείς πολύ υψηλού κινδύνου ο στόχος της LDL  μειώνεται 55 mg/dl.
• Όσο πιο πολύ μειώνεται η LDL τόσο πιο πολύ μειώνεται ο κίνδυνος καρδιαγγειακού επεισοδίου. Το «όσο πιο χαμηλά τόσο πιο καλά» επιβεβαιώνεται συστηματικά σε κάθε καινούργια μελέτη.
• Σχετικά με τα τριγλυκερίδια , αν υπερβαίνουν τα 150 mg/dl και κυρίωσς τα 200 mg/dl τότε η φαρμακευτική αγωγή είναι απαραίτητη
• Υπ’αρχουν διάφοροι τύποι δυσλιπιδαιμίας αλλά ο συνηθέστερος είναι η αύξηση της οόκής χοληστερόλης και η αύξηση της LDL.
• Στην περίπτωση του μεταβολικού συνδρόμου δηλαδή με κιλιακή παχυσαρκία η τιμή της LDL συνιστάται να είναι (<40 mg/dl για άντρες και <50 mg/dl για γυναίκες
• . Η λιποπρωτεΐνη a [Lp(a)] συνιστάται να μετρηθεί σε όλο το πληθυσμό μία φορά στη ζωή του. Τα επίπεδα της καθορίζονται κληρονομικά, αυξημένα επίπεδα αυξάνουν τον καρδιαγγειακό κίνδυνο. Ο κίνδυνος ανεβαίνει από επίπεδα Lp(a) της τάξης των 30 mg/dl. Μολονότι δεν έχουμε φάρμακο για αυτήν ειδικά, μπορούμε να μειώσουμε τον συνολικό κίνδυνο των ασθενών αυτών με περαιτέρω μείωση της LDL.

Θεραπεία

Άτομα υψηλού κινδύνου  ο συνδυασμός τροποποίησης του τρόπου ζωής  και χρήσης στατινών μειώνει τη  θνησιμότητα.[

Τρόπος ζωής

Οι αλλαγές στον τρόπο ζωής που συνιστάνται για τα άτομα με υψηλή χοληστερόλη περιλαμβάνουν:

διακοπή του καπνίσματος, περιορισμό της κατανάλωσης αλκοόλ, αύξηση της σωματικής δραστηριότητας, καθώς και διατήρηση ενός υγιούς βάρους. Συνίσταται επίσης διατροφή που δίνει έμφαση σε τρόφιμα με χαμηλή περιεκτικότητα σε χοληστερόλη,με περιορισμένα κορεσμένα λίπη,και αποφυγή των τρανς λιπαρών[16]. Σε ένα πλαίσιο αυστηρού ελέγχου, οι διατροφικές αλλαγές μπορούν να μειώσουν τα επίπεδα χοληστερόλης κατά 15 τοις εκατό. Στην πράξη, οι διατροφικές συμβουλές μπορούν να παρέχουν μια μέτρια μείωση των επιπέδων χοληστερόλης και μπορεί να είναι επαρκείς για τη θεραπεία της ήπια αυξημένης χοληστερόλης.[17]

Φαρμακευτική αγωγή

Στατίνες (ή αναστολείς της αναγωγάσης HMG-CoA ) χρησιμοποιούνται συνήθως για τη θεραπεία της υπερχοληστερολαιμίας όταν η δίαιτα είναι αναποτελεσματική.

Επίσης στη φαρμοκοθεραπεία περιλαμβάνονται η εζετιμίμπη, νικοτινικό οξύ , αναστολείς PCSK9, φιμπράτες , χολεστυραμίνη,  λομιταπίδη   και μιπομερσένη

Αυτοί όμως συνιστώνται μόνο αν οι στατίνες δεν είναι ανεκτές.

Οι στατίνες μπορούν να μειώσουν την ολική χοληστερόλη κατά περίπου 50% στην πλειοψηφία των ανθρώπων.

Η φαρμακευτική θεραπεία είναι δια βίου.