Ο διαβήτης θεωρείται ισχυρός ανεξάρτητος παράγοντας κιδύνου για καρδιαγγειακά νοσήματα.
Περίπου 70% των διαβητικών παρουσιάζουν καρδιαγγειακές παθήσεις.
Τα άτομα με σακχαρώδη διαβήτη στα πρώτα στάδια της νόσου συχνά δεν έχουν καθόλου συμπτώματα. Απαραίτητη είναι η έγκαιρη ανίχνευση σε άτομα υψηλού κινδύνου.Ατομα υψηλού κινδύνου θεωρούνται τα ‘ατομα με θετικό κληρονομικό ιστορικό, οι παχύσαρκοι, οι υπερτασικοί και τα άτομα με διαταραχές των τριγλυκεριδίων.
Η έγκαιρη διάγνωση έχει πρωταρχική σημασία διότι πολλοί ασθενείς διαγιγνώσκονται με διαβήτη όταν έχουν ήδη παρουσιάσει επιπλοκές της νόσου. Ο διαβήτης προκαλεί προβήματα στα αγγεία .
Η αθηροσκληρωση στα αγγεία είναι συχνότερη και πρωιμότερη και η εξέλιξή ταχύτερη στα διαβητικά άτομα σε σχέση προς τους μη διαβητικούς.
Η προσβολή στα αγγεία εκδηλώνεται κυρίως με προσβολή των στεφανιαίων αγγείων, των αρτηριών των κάτω άκρων, καθώς και των καρωτίδων και των αρτηριών του εγκεφάλου. Η προσβολή αυτή μπορεί να οδηγήσει σε έμφραγμα του μυοκαρδίου (θανατηφόρου ή μη), αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο (παροδικό ή με μόνιμη βλάβη) αλλά και σε περιφερική αγγειακή νόσο (σοβαρή βλάβη των αρτηριών των ποδιών).
Η θνητότητα και η νοσηρότητα από την μακροαγγειοπάθεια είναι 2 έως 4 φορές μεγαλύτερη στα διαβητικά άτομα. Από τους ενήλικες διαβητικούς, το 75-80% πεθαίνουν τελικά από μακροαγγειοπάθεια. Οι μηχανισμοί της επιταχυνόμενης αθηροσκλήρυνσης στα άτομα αυτά δεν είναι απόλυτα γνωστοί και ξεκαθαρισμένοι.
Η μακροαγγειοπάθεια στους διαβητικούς εμφανίζεται απο τη περίοδο της παθολογικής ανοχής της γλυκόζης.
Στην εμφάνιση καρδιαγγειακής νόσου μεγάλη είναι και η συμβολή άλλων παραγόντων κινδύνου( καπνίσματος, υπερλιπιδαιμίας υπέρτασης) καθώς και άλλων αναδυόμενων παραγόντων κινδύνου όπως της αντίστασης στην ινσουλίνη, η χαμηλου βαθμού χρόνια φλεγμονή , οι μικρές και πυκνές LDL ( τα αθηρογόνα σωματίδια της κακής χοληστερόλης).
Η Ρύθμιση άλλων παραγόντων κινδύνου
Τα δεδομένα αρκετών προσφάτων μεγάλων μελετών έχουν στρέψει τη θεραπευτική μας στρατηγική στην αποτελεσματική αντιμετώπιση όλου του πλέγματος των διαταραχών που χαρακτηρίζει τα άτομα με διαβήτη τύπου 2.
Έτσι, πέραν της θεραπείας του σακχάρου οι στόχοι στους υπόλοιπους παράγοντες κινδύνου είναι ιδιαίτερα αυστηροί (βασισμένοι στις ενδείξεις μεγάλων προοπτικών μελετών):
- Αρτηριακή πίεση. Οι πάσχοντες από διαβήτη πρέπει να έχουν συστολική πίεση έως 130-135 mmHg και διαστολική 80 mmHg.
- LDL χοληστερόλη.Τα άτομα με διαβήτηπρέπει να έχουν LDL κάτω από 100 mg%. Όσοι, όμως, έχουν ήδη υποστεί ήδη έμφραγμα του μυοκαρδίου ή άλλο σοβαρό αγγειακό επεισόδιο, ιδανικά πρέπει να έχουν LDL κάτω από 70 mg%. . Απαραίτητη είναι η χορήγηση στατινών και η επιθετική αντιμετώπιση της υπερχοληστερολαιμίας.
* Αλλαγές στον τρόπο ζωής. Είναι πολύ σημαντικές για τα άτομα με διαβήτη. Η απώλεια σωματικού βάρους (5-10% του αρχικού βάρους) και η διατήρηση αυτής της απώλειας, η αύξηση της σωματικής δραστηριότητας (συνιστώνται 150 λεπτά αεροβική άσκηση, όπως περπάτημα, τρέξιμο, ποδήλατο , χορός κλπ την εβδομάδα)και η διακοπή του καπνίσματος μπορεί να συμβάλλουν στην καλύτερη υγεία και σωματική κατάσταση των ασθενών.
Η θεραπεία
Ο αυστηρός έλεγχος του σακχάρου οφείλει να είναι έγκαιρος και αν είναι δυνατόν με φαρμακευτικά μέσα που δεν αυξάνουν τον κίνδυνο υπογλυκαιμιών.
Απαραίτητη η μείωσης του σακχάρου για αποφυγή των μεταβολικών επιπλοκών (υπογλυκαιμίες και αύξηση του σωματικού βάρους) και η χρήση φαρμάκων.
Μετά την έναρξη της θεραπείας με μετφορμίνη ο γιατρός προχωρά στην ενίσχυση της θεραπευτικής αγωγής χορηγώντας την μετφορμίνη με έναν δεύτερο θεραπευτικό παράγοντα μεταξύ των εξής : σουλφονυλουρία (δημοφιλή, αποτελεσματικά φάρμακα, χαμηλού κόστους αλλά με γρήγορη απώλεια της αποτελεσματικότητάς τους, με κίνδυνο υπογλυκαιμιών και αύξηση του σωματικού βάρους), πιογλιταζόνη (αποτελεσματικό φάρμακο, με διατήρηση μακροχρόνια του γλυκαιμικού έλέγχου, χωρίς κίνδυνο υπογλυκαιμίας αλλά με αύξηση του σωματικού βάρους και αρκετές αντενδείξεις) , βασική ινσουλίνη (το πιο αποτελεσματικό, με κίνδυνο υπογλυκαιμιών, συχνά μη αποδεκτό τόσο νωρίς από τον ασθενή), γλιπτίνη (αναστολείς του ενζύμου DPP-IV , φάρμακα εύκολα, αποτελεσματικά, χωρίς υπογλυκαιμίες και με ουδέτερη δράση στο βάρος γι’ αυτό και εξαιρετικά δημοφιλή) και αγωνιστής των υποδοχέων του GLP-1 (ενέσιμη θεραπεία, όχι ινσουλίνη, εξαιρετικά αποτελεσματικό, χωρίς υπογλυκαιμίες και με μείωση του σωματικού βάρους).